Znaki zakazu BHP w pracy
Przestrzeganie przepisów BHP nie tylko wpływa na bezpieczeństwo w miejscu pracy, ale także zwiększa efektywność i komfort wykonywanych zadań. Jednym z elementów systemu BHP jest odpowiednie oznakowanie. Znaki przekazują informacje związane z bezpieczeństwem, tym samym mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka wypadków przy pracy. Jaką rolę pełnią znaki zakazu BHP w pracy? Kiedy należy je stosować i jakie normy muszą spełniać?
Oznakowanie miejsca pracy zgodnie z przepisami BHP
Znaki przekazują różne informacje, które mają znaczenie dla bezpieczeństwa. Zwracają uwagę na potencjalne zagrożenia, zwiększają świadomość pracowników na ich temat i pozwalają odpowiednio reagować. Warto pamiętać, że stosowanie znaków bezpieczeństwa nie jest jedynie praktyką. Obowiązek ich stosowania w miejscu pracy wynika z przepisów. Kluczowe jest tu rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów BHP. Ważnym dokumentem jest także unijna dyrektywa UE 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy. Rozporządzenie wskazuje, że do oznakowania miejsc w zakładzie, w których występują zagrożenia dla pracowników, stosuje się znaki bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia i w Polskich Normach. Normą obowiązującą dla znaków bezpieczeństwa jest norma ISO 7010.
Czym są znaki bezpieczeństwa?
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów BHP pod pojęciem „znak bezpieczeństwa” należy rozumieć znak
- utworzony przed kombinację: kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego (piktogramu) albo tekstu,
- przekazujący określoną informację związaną z bezpieczeństwem lub zagrożeniem.
Kombinacja kształtu, koloru i piktogramu umożliwia szybką identyfikację rodzaju znaku oraz komunikatu, jaki wyraża. Piktogramy na znakach są proste i zaprojektowane są w taki sposób, aby można było łatwo i jednoznacznie odczytać ich znaczenie.
Przepisy dotyczące stosowania znaków bezpieczeństwa
- Znaki (lub sygnały) bezpieczeństwa powinny być stosowane wszędzie, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy. Za umieszczenie odpowiedniego oznakowania odpowiedzialny jest pracodawca. Obowiązkiem pracodawcy jest także zapewnienie pracownikom instrukcji, m.in. dotyczących stosowanych znaków bezpieczeństwa.
- Skuteczność znaku zależy m.in. od tego, czy jest czytelny i widoczny. Montując znaki, warto pamiętać, by nie umieszczać zbyt wielu tabliczek blisko siebie. Ich nadmiar może wprowadzać chaos i znacząco utrudniać szybkie odczytanie najważniejszych informacji. Znaki powinny znajdować się w miejscach dostępnych i widocznych.
- Przepisy wskazują, że znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczane odpowiednio do linii wzroku – w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku zagrożenia ogólnego – przy wejściu na teren, na którym występuje dane zagrożenie.
- O tym, czy znak jest możliwy do odczytania, decyduje również oświetlenie. W miejscach o niedostatecznym poziomie oświetlenia dziennego należy zapewnić oświetlenie sztuczne albo stosować znaki fotoluminescencyjne lub odblaskowe.
- Warto też pamiętać, że na czytelność znaków wpływa stan techniczny. Znaki uszkodzone, wypłowiałe lub zabrudzone mogą być trudne do odczytania, co sprawia, że nie spełniają swojej funkcji. Oznakowanie powinno być kontrolowane, czyszczone i konserwowane – regularnie, w zależności od potrzeb. Uszkodzone lub nieczytelne znaki należy naprawić lub wymienić na nowe.
- Ważne by znaki bezpieczeństwa były trwałe i odporne na warunki panujące w danym miejscu, np. na zabrudzenia, wilgoć, promienie UV, wahania temperatur, uszkodzenia mechaniczne.
Znaki zakazu BHP – charakterystyka
Znaki zakazu BHP informują o czynnościach niedozwolonych, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników i innych osób. Wskazują, jakie konkretne zachowanie lub jakie konkretne aktywności są w danym miejscu zabronione.
Zgodnie z normą PN-EN ISO 7010 znaki bezpieczeństwa, w tym znaki zakazu BHP, mają ściśle określony wygląd:
- okrągły kształt,
- czarny piktogram na białym tle,
- obramowanie i ukośny pas przekreślający piktogram w kolorze czerwonym (czerwona część powinna pokrywać minimum 35% znaku).
Proste, a jednocześnie czytelne i obrazowe piktogramy pozwalają szybko zidentyfikować czynności zabronione, które mogą prowadzić do wypadków, awarii lub innego rodzaju zagrożenia. Mimo że symbole graficzne na znakach są bardzo intuicyjne, w niektórych miejscach stosuje się znaki zakazu BHP z opisem. Zwięzły napis umieszczony pod piktogramem doprecyzowuje znaczenie znaku, co może w pewnych sytuacjach eliminować nieporozumienia.
Znaki zakazu są ważnym elementem zapobiegającym niebezpiecznym sytuacjom. Są jasne, czytelne i zrozumiałe nie tylko dla pracowników, którzy powinni być zaznajomieni z regulaminem pracy i instrukcjami bezpieczeństwa, ale też dla osób postronnych.
Znaki zakazu BHP w pracy – z jakimi można się spotkać?
Znaki zakazu BHP w pracy mogą dotyczyć różnych obszarów i różnych aktywności. Stosowane są zarówno do informowania użytkowników o zakazach wynikających z ogólnych zasad bezpieczeństwa, jak i zakazów dotyczących wykonywanych prac czy związanych ze specyfiką stanowisk pracy. Znaki zakazu wykorzystywane są nie tylko w miejscach pracy. Można się z nimi spotkać także w różnych instytucjach i przestrzeniach publicznych.
Znaki dotyczące zasad zachowania
Znaki zakazu nie zawsze dotyczą bezpieczeństwa. Mogą odnosić się do ogólnych zasad panujących w danym miejscu, związanych z utrzymaniem porządku, czystości czy odpowiednich standardów zachowania. Przestrzeganie wyrażonych w ten sposób zakazów ma wpływ na komfort wszystkich użytkowników przestrzeni. Naklejone w widocznym miejscu piktogramy tworzą łatwy do zrozumienia regulamin. Takie znaki pojawiają się np. przed wejściami do kościołów (zakaz wchodzenia w kapeluszach, zakaz wchodzenia w szortach), w bibliotekach (zakaz rozmawiania), przed wejściami do sklepów i pojazdów komunikacji miejskiej (zakaz wchodzenia z jedzeniem i piciem).
Znaki zakazu BHP wyrażające zakazy związane z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa
Ważnym elementem oznakowania są znaki zakazu przypominające o podstawowych zasadach bezpiecznego zachowania w miejscu pracy. To np. znaki: zakaz wstępu osobom nieupoważnionym, zakaz przebywania w określonej strefie, nie dotykać, zakaz spożywania posiłków i napojów. Ich celem jest zapewnienie porządku i ograniczenie ryzyka przypadkowego narażenia na niebezpieczeństwo.
Znaki dotyczące użytkowania maszyn, narzędzi, urządzeń pod napięciem
Nieprawidłowe użytkownie maszyn, w tym maszyn transportowych, narzędzi i urządzeń technicznych stwarza zagrożenie i może skutkować poważnymi wypadkami. Znaki zakazu przypominają najważniejsze zasady, których trzeba przestrzegać przy obsłudze sprzętu. Do takich znaków należą m.in.: zakaz zdejmowania osłon podczas pracy urządzenia, zakaz naprawiania urządzenia w ruchu, zakaz przewożenia osób na urządzeniach transportowych.
Znaki zakazu dotyczące ognia i związane z bezpieczeństwem ppoż.
Znaki takie jak np. zakaz palenia tytoniu, zakaz używania otwartego ognia mają szczególne znaczenie w miejscach, gdzie występuje ryzyko pożaru lub wybuchu, np. w magazynach paliw, lakierniach czy laboratoriach. Stanowią też element profilaktyki ppoż., np. zakaz wrzucania niedopałków do kosza, zakaz gaszenia wodą.
Znaki dotyczące ubioru / odzieży roboczej
W niektórych zakładach pracy względy bezpieczeństwa wymagają odpowiedniego stroju lub używania konkretnej odzieży roboczej. Niekiedy niektóre elementy garderoby są niedozwolone, np. biżuteria czy luźne ubrania w pobliżu maszyn z ruchomymi częściami, obuwie czy okrycie zewnętrzne w szpitalu. Takie znaki jak np.: zakaz używania butów na wysokim obcasie, zakaz wejścia w obuwiu zewnętrznym, zakaz noszenia biżuterii w pomieszczeniach produkcyjnych pomagają wyeliminować zagrożenia i zapobiegać wypadkom wynikającym z niewłaściwego stroju.
Znaki zakazu BHP w pracy – FAQ
Tak, znaki bezpieczeństwa stosowane w miejscu pracy muszą być zgodne z Polskimi Normami. Normą obowiązującą dla znaków bezpieczeństwa, w tym znaków zakazu BHP, jest norma PN-EN ISO 7010.
Przepisy nie precyzują, jak często należy dokonywać przeglądu i wymiany znaków BHP. Zapisy rozporządzenia wskazują, że znaki powinny być kontrolowane, czyszczone i konserwowane regularnie, w zależności od potrzeb. W miejscach bardziej narażonych na zabrudzenia, zniszczenia lub uszkodzenia mechaniczne takie przeglądy powinny być dokonywane częściej.
