Urządzenia ograniczające prędkość: od progu zwalniającego po radar prędkości
Przyglądamy się urządzeniom stosowanym w celu ograniczenia prędkości pojazdów i innym rozwiązaniom sprzyjającym uspokojeniu ruchu.
Jedną z głównych przyczyn wypadków drogowych jest niedostosowanie prędkości do warunków ruchu. Aby poprawić bezpieczeństwo i wyegzekwować na kierowcach przestrzeganie przepisów, szczególnie tych dotyczących obowiązujących ograniczeń prędkości, stosuje się różne urządzenia i środki uspakajające ruch. Odpowiednio przemyślane rozwiązania wymuszają na kierowcach zdjęcie z nogi z gazu i skłaniają do zachowania większej ostrożności, co czyni przestrzeń bardziej przyjazną i bardziej dostępną dla pieszych oraz rowerzystów. Chociaż zapewnienie bezpiecznych warunków drogowych jest priorytetem, uspokojenie ruchu na danym obszarze ma także inne korzyści. Działania w tym obszarze przyczyniają się do zmniejszenia poziomu hałasu generowanego przez ruch aut oraz zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza i ogólnej poprawy jakości życia mieszkańców.
Jeśli chodzi o sposoby uspokojenia ruchu, można je podzielić na trzy grupy:
- prawne – np. ograniczenia prędkości, zakazy wyprzedzania;
- organizacyjne – odpowiednie zarządzanie ruchem, np. wprowadzanie stref Tempo 30;
- fizyczne – montowanie odpowiednich urządzeń BRD wymuszających wolniejszą jazdę.
Progi zwalniające
Popularnym rozwiązaniem stosowanym w celu uspokojenia ruchu są progi zwalniające. To urządzenia BRD w formie wygarbienia, które służą do fizycznego ograniczania prędkości pojazdów. Aby bezpiecznie je pokonać, trzeba zwolnić do ok. 20-30 km/h (w zależności od rodzaju zamontowanego progu). Najechanie na próg z nadmierną prędkością nie tylko powoduje wstrząsy i dyskomfort osób znajdujących się w aucie, ale może także uszkodzić pojazd.
Ze względu na ukształtowanie w planie drogi wyróżniamy progi zwalniające:
- listwowe – wykonane w formie elementu listwowego na całej szerokości drogi,
- płytowe – wykonane w formie płyty poprzez odpowiednie ukształtowanie nawierzchni lub ułożenie i zamocowanie na niej odpowiedniej konstrukcji,
- wyspowe (poduszki berlińskie) – wykonane w formie wydzielonej wyspy.
Wyniesione skrzyżowania i przejścia dla pieszych
Na progach płytowych o długości płyty większej niż 4 m mogą być wyznaczane przejścia dla pieszych i przejazdy dla rowerzystów (wyniesione przejścia dla pieszych). Uspokojeniu ruchu sprzyjają również wyniesione skrzyżowania – nawierzchnia poziomu drogi podwyższona jest w obszarze całego skrzyżowania, samochody muszą przejechać przez specjalnie wyprofilowany fragment jezdni.
Progi wyspowe
Progi zwalniające, choć skutecznie wpływają na uspokojenie ruchu, nie mogą być stosowane we wszystkich miejscach. Niedopuszczalne jest ich montowanie m.in. na drogach, po których kursują autobusy. Wyjątek stanowią progi wyspowe. Nie przebiegają one przez całą szerokość jezdni, co sprawia, że autobusy, karetki i inne pojazdy o szerszych osiach, w odróżnieniu od aut osobowych, mogą pokonać je bez przeszkód. Progi wyspowe są też przyjazne dla rowerzystów.
Radarowe wyświetlacze prędkości
Kolejnym urządzeniem, które może wpływać na uspokojenie ruchu i któremu warto się przyjrzeć, jest radarowy wyświetlacz prędkości Jak wskazują przepisy, takie przyrządy mogą być stosowane w miejscach, w których kierowcy jeżdżą szybciej niż wynika to z obowiązujących w danym miejscu ograniczeń prędkości, a przy tym jest to szczególnie niepożądane. Działają one na podobnej zasadzie co fotoradary policyjne, jednak w odróżnieniu od nich nie mają na celu karanie kierowców mandatami, a monitorowanie prędkości pojazdów na drodze i zwiększanie świadomości kierowców. Tablice wyposażone są w radar dokonujący pomiaru prędkości pojazdów, które się do niego zbliżają. Wyniki pomiaru pokazują się na LED-owym wyświetlaczu. Aby zwrócić uwagę kierowców jadących za szybko, przy przekroczeniu prędkości wynik często wyświetlany jest na czerwono, natomiast w przypadku pojazdów poruszających się z odpowiednią prędkością – na zielono. Badania pokazują, że kierowcy, widząc radar prędkości z wyświetlaczem i komunikat o nieprzepisowej prędkości, zdejmują nogę z gazu.
W sprzedaży dostępne są różne modele tablic radarowych, np.:
- tablice radarowe z buźką – oprócz wyniku pomiaru na tablicy pojawiają się smutne (na czerwono, w przypadku przekroczenia ustalonego progu maksymalnej prędkości) lub uśmiechnięte (na zielono, w przypadku przepisowej jazdy) buźki;
- tablice radarowe wyświetlające dodatkowe komunikaty – bardzo często na tablicach radarowych pojawiają się komunikaty ZWOLNIJ/DZIĘKUJĘ; ciekawym rozwiązaniem są również urządzenia, które w przypadku przekroczenia dozwolonej prędkości informują kierowcę o grożącym za takie wykroczenie mandacie i punkach karnych.
Inne środki i urządzenia ograniczające prędkość i sprzyjające uspokojeniu ruchu
- Fotoradary – służą do monitorowania, z jaką prędkością poruszają się pojazdy, i rejestrowania wykroczeń. Gdy pojazd przekroczy określoną prędkość, urządzenie robi zdjęcie, na którym widnieją m.in. numery rejestracyjne, data i godzina zdarzenia, prędkość, z jaką poruszał się pojazd, prędkość dopuszczalną w danym miejscu. Oprócz radarów do punktowych pomiarów prędkości wykorzystywane są także urządzenia służące do odcinkowego pomiaru prędkości.
- Strefa Tempo 30 – wydzielone obszary, po których pojazdy mogą poruszać się z prędkością do 30 km/h. W strefach uspokojonego ruchu często wprowadza się także skrzyżowania równorzędne.
- Małe ronda i minironda – ich pokonanie wymaga zredukowania prędkości, dodatkowo zmniejszają liczbę punktów kolizyjnych.
- Zwężenie szerokości pasów ruchu – ograniczenie przestrzeni dostępnej dla pojazdów zmusza kierowców do bardziej ostrożnej jazdy.
- Zmiana geometrii jezdni, wyspy kanalizujące ruch, azyle dla pieszych – esowaty kształt lub przeszkody na jezdni zakłócają płynność ruchu i wymuszają dodatkowe manewry. Konieczność dostosowanie się do warunków drogowych sprzyja redukcji prędkości.
Urządzenia ograniczające prędkość – FAQ
W celu uspokojenia ruchu stosuje się różne środki: prawne, organizacyjne i fizyczne (budowlane). Popularnymi i często wykorzystywanymi w tym celu urządzeniami BRD są progi zwalniające i radarowe wyświetlacze prędkości. Inne rozwiązania to np. wprowadzanie stref Tempo 30, budowanie małych i minirond, stosowanie wysepek kanalizujących ruch czy zwężanie szerokości pasów ruchu.
Próg zwalniający tworzy fizyczną przeszkodę na drodze. Nierówność na nawierzchni wymusza na kierowcach zredukowanie prędkości – przejazd przez próg z nadmierną prędkością powoduje dyskomfort kierowcy i pasażerów, może także powodować uszkodzenie pojazdu.
Nie, progi zwalniające mogą być stosowane tylko w obszarze zabudowanym, na drogach następujących klas technicznych: lokalnych (L), dojazdowych (D), a w wyjątkowych przypadkach także zbiorczych (Z).
Urządzenie dokonuje pomiaru prędkości, a wynik pomiaru wyświetlany jest na czytelnej tablicy LED. W odróżnieniu od policyjnego fotoradaru taki radar prędkości nie służy karaniu kierowców, ale ma działanie prewencyjne – wskazuje, czy jadą przepisową, czy przekraczają dozwoloną prędkość, i wyświetla komunikaty skłaniające do przestrzegania obowiązujących ograniczeń.
Stosowanie rozwiązań ograniczających prędkość zmniejsza ryzyko wypadków drogowych, zwiększa bezpieczeństwo uczestników ruchu (szczególnie pieszych i rowerzystów), wpływa także na ograniczenie hałasu, emisji spalin i na poprawę jakości życia mieszkańców.
