Gaśnice wodne – zastosowanie i wymagania BHP
Gaśnice są jednym z podstawowych elementów ochrony przeciwpożarowej. Aby móc skutecznie reagować w sytuacji awaryjnej, podręczny sprzęt gaśniczy powinien być zawsze dostosowany do potencjalnych zagrożeń występujących w danym obiekcie. Wśród dostępnych środków gaśniczych są gaśnice wodne. Do gaszenia jakich pożarów się nadają i do zabezpieczenia jakich budynków można je stosować?
Dobór gaśnicy – przepisy ppoż.
Gaśnice służą do szybkiej reakcji w razie pożaru i gaszenia go w jego początkowej fazie. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i w ciągu kilku minut może doprowadzić do poważnych strat lub zagrożenia życia. Podręczny sprzęt gaśniczy pozwala szybko ugasić pożar w zarodku, nie dopuszczając do eskalacji zagrożenia. Obsługa tego typu urządzeń jest dość intuicyjna, a więc mogą być używane przez osoby bez specjalnego przeszkolenia.
Warto pamiętać, że wyposażenie budynku w gaśnice jest obowiązkiem wynikającym z przepisów ppoż. Dodatkowo gaśnice nie mogą być dowolne – podstawowym kryterium doboru gaśnicy jest rodzaj zagrożeń pożarowych, jakie mogą wystąpić w danym miejscu. Zgodnie z § 32 rozporządzenia w sprawie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów: obiekty muszą być wyposażone w gaśnice spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. W punkcie drugim tego paragrafu czytamy, że rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie. Grupy pożarów:
- A – pożary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;
- B – cieczy i materiałów stałych topiących się;
- C – gazów;
- D – metali;
- F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.
Dawniej w tej klasyfikacji ujęta była również grupa E – pożary urządzeń elektrycznych pod napięciem. Obecnie gaśnice, którymi można gasić pożary tego typu, mają na etykiecie odpowiednią informację, np. „nadaje się do gaszenie urządzeń elektrycznych do 1000 V”.
Co to jest gaśnica wodna i jak działa?
Gaśnica wodna mgłowa to gaśnica, w którym środkiem gaśniczym jest zdemineralizowana woda. Oznacza to, że woda została pozbawiona rozpuszczonych składników mineralnych i soli (m.in. jonów wapnia, magnezu, sodu, potasu, chlorki, siarczany), które normalnie występują w wodzie wodociągowej. Dzięki temu ma ona znacznie niższe przewodnictwo elektryczne – ma to kluczowe znaczenie przy gaszeniu pożarów.
Środek gaśniczy, w tym przypadku zdemineralizowana woda, wyrzucany pod ciśnieniem za pomocą sprężonego gazu (może być to azot lub dwutlenek węgla). Tak powstaje rozproszona mgła. Gaśnice wodne działają w oparciu o naturalne właściwości wody. Podstawowym mechanizmem działania jest intensywne chłodzenie palącego się materiału. Woda pochłania ciepło, obniżając temperaturę poniżej poziomu, przy którym możliwe jest dalsze spalanie, co prowadzi do wygaszania ognia. Oprócz tego powstająca w kontakcie z ogniem para wodna wypiera z powietrza tlen, który jest niezbędny do reakcji spalania.
Gaśnice wodne mgłowe są skuteczniejsze i bezpieczniejsze niż gaszenie ognia zwartym strumieniem. Mgła składa się z milionów drobnych kropelek, które rozpraszają się i opadają, co znacznie zwiększa całkowitą powierzchnię kontaktu wody z ogniem. To z kolei umożliwia szybsze i efektywniejsze obniżanie temperatury palącego się materiału.
Gaśnica wodna mgłowa – jakie ma zastosowanie?
Gaśnice wodne przeznaczone są przede wszystkim do gaszenia pożarów klasy A – wynika to z właściwości fizycznych wody jako środka gaśniczego. Pożary klasy A obejmują materiały stałe pochodzenia organicznego, które podczas spalania ulegają żarzeniu. Należą do nich m.in. drewno, papier, karton, tektura, tkaniny i materiały tekstylne, słoma, węgiel. W przypadku pożarów takich materiałów gaszenie wodą wykazuje wysoką skuteczność – możliwe jest nie tylko ugaszenie widocznych płomieni, ale także zahamowanie procesu żarzenia, który mógłby doprowadzić do ponownego zapłonu. Gaśnice wodne najlepiej sprawdzają się w miejscach, gdzie dominują materiały klasy A, np. biura, szkoły, biblioteki, archiwa. Ponieważ zdemineralizowana woda ma bardzo niską przewodność elektryczną, gaśnicami mgłowymi z reguły można gasić pożary urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1000 V przy zachowaniu odpowiedniej odległości (zwykle 1 m) – stosowna informacja powinna znajdować się na etykiecie gaśnicy. Jeśli taka informacja nie została umieszczona przez producenta, nie wolno stosować gaśnicy do gaszenia urządzeń pod napięciem.
Zalety gaśnic wodnych mgłowych
Chociaż gaśnice wodne mgłowe nie są tak uniwersalne, jak np. gaśnice pianowe ABF czy proszkowe ABC, mają kilka istotnych zalet.
- Szybko i skutecznie chłodzą. Rozproszone krople mgły wodnej mają dużą powierzchnię kontaktu z płomieniami. Woda szybko odparowuje, intensywnie pochłaniając ciepło. Pozwala to skutecznie obniżyć temperaturę pożaru i zahamować jego rozwój.
- Nadają się do gaszenia płonącej odzieży na ludziach. Mgła wodna skutecznie obniża temperaturę płomieni, nie powodując przy tym poparzeń wtórnych, urazów mechanicznych i innych obrażeń. W przeciwieństwie do innych środków gaśniczych, mgła nie tworzy zwartego strumienia, który mógłby przewrócić osobę poszkodowaną. Woda zdemineralizowana jest nietoksyczna i bezpieczna dla skóry.
- Nie zanieczyszczają gaszonych powierzchni, minimalizują szkody związane z zalaniem. Gaśnice wodne zużywają znacznie mniej wody niż tradycyjne gaśnice wodne, zachowując przy tym wysoką skuteczność. Drobna mgła ogranicza spływanie wody i gromadzenie się na powierzchniach. Woda zdemineralizowana nie pozostawia osadów ani nalotów, co zmniejsza ryzyko zniszczenia gaszonych sprzętów, dokumentów, wyposażenia wnętrz i innych powierzchni.
- Nadają się do gaszenia urządzeń elektrycznych. Jeśli na etykiecie gaśnicy znajduje się odpowiednia informacja, gaśnicą wodną mgłową można bezpiecznie gasić sprzęt pod napięciem do 1000 V. To czyni gaśnicę wodną dobrym rozwiązaniem do zabezpieczenia np. biur, archiwów i innych przestrzeni, gdzie znajduje się duża materiałów papierowych (dokumenty, teczki, archiwa), ale też używa się komputerów.
Konserwacja i przechowywanie gaśnic wodnych
Gaśnice wodne, tak jak inny podręczny sprzęt gaśniczy, muszą być odpowiednio konserwowane, przechowywane w odpowiednich warunkach i poddawane regularnym przeglądom technicznym. Zgodnie z przepisami jednym z obowiązków w zakresie ochrony ppoż., jaki spoczywa na właścicielach, zarządcach i użytkownikach budynków, jest utrzymywanie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej. Informacje na temat gaśnic oraz sposobów poddawania uch przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym powinny znajdować się w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. A co jaki czas powinny być wykonywane? Zapisy rozporządzenia w sprawie ochrony ppoż. brzmią następująco:
urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice przenośne i przewoźne powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów.
Jednocześnie rozporządzenie wskazuje, że przeglądy i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach ustalanych przez producenta, jednak nie rzadziej niż raz w roku.
Zgodnie z przepisami gaśnice powinny być rozmieszczone w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności przy wejściach do budynków, na klatkach schodowych, na korytarzach i przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz. nie powinny być narażone na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła.
Miejsca usytuowania gaśnic powinny być odpowiednio oznakowane – znakami zgodnymi z Polskimi Normami. Normą obowiązującą dla znaków ochrony ppoż. jest norma PN-EN 7010.
Gaśnice wodne: zastosowanie i wymagania BHP – FAQ
Gaśnice wodne mgłowe przeznaczone są do gaszenia pożarów grupy A – materiałów stałych pochodzenia organicznego, które podczas spalania ulegają żarzeniu, takich jak np. drewno, papier, tekstylia, słoma, węgiel.
Woda zdemineralizowana używana w gaśnicach wodnych ma bardzo niskie przewodnictwo. Większość nowoczesnych gaśnic mgłowych nadaje się do gaszenia urządzeń pod napięciem – zawsze jednak należy sprawdzić, czy taka informacja została umieszczona przez producenta na etykiecie.
Skutecznie chłodzą płonące materiały i ograniczają ryzyko ponownego zapłonu, mogą być używane do gaszenia płonącej odzieży na ludziach, minimalizują szkody związane z zalaniem i nie pozostawiają osadów, są bezpieczne dla ludzi i środowiska.
