Rozmieszczenie gaśnic w zakładzie pracy, budynku i łatwy dostęp – jak go zapewnić?
Prawidłowe rozmieszczenie gaśnic w budynku miejsca pracy jest jedną z podstawowych powinności, jeśli chodzi o realizację obowiązków z zakresu bezpieczeństwa pożarowego. Podręczny sprzęt gaśniczy pozwala na szybkie ugaszenie ognia lub skuteczną walkę z pożarem do czasu przybycia odpowiednich służb. Co mówią przepisy na temat rozmieszczenia i dostępu gaśnic w zakładzie pracy i w budynkach użyteczności publicznej?
Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca musi zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, a także środki do zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników. Pracownicy z kolei mają obowiązek przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych. Za nieprzestrzeganie ich pracodawca może nałożyć na pracownika karę upomnienia, nagany lub karę pieniężną.
Sposoby i warunki ochrony ppoż. obiektów określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. Zgodnie zamieszczonymi w tym rozporządzeniu zapisami właściciele, obowiązkiem zarządców lub użytkowników budynków oraz placów składowych i wiat (z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych) jest utrzymywanie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej. Powinny one być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych przez producentów. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne należy przeprowadzać w okresach ustalonych przez producenta gaśnicy, ale nie rzadziej niż raz na rok.
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego a informacje na temat sprzętu gaśniczego
Dla niektórych obiektów lub części tych obiektów, które stanowią odrębne strefy pożarowe, opracowuje się instrukcje bezpieczeństwa pożarowego. Dotyczy to obiektów produkcyjnych, magazynowych, inwentarskich, zamieszkania zbiorowego i przeznaczonych do wykonywania funkcji publicznych. Za zapewnienie i wdrożenie instrukcji odpowiadają ich właściciele, zarządcy lub użytkownicy. Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierają m.in. warunki ochrony ppoż., plany obiektu, sposoby postępowania na wypadek pożaru, warunki i organizację ewakuacji. Powinny znajdować się w nich również informacje dotyczące:
- wyposażenia w wymagane urządzenia ppoż. i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym;
- miejsc usytuowania urządzeń ppoż. i gaśnic.
Rodzaje gaśnic a grupy pożarów
Zgodnie z przepisami obiekty powinny być wyposażone w gaśnice spełanijące wymagania Polskich Norm. Rodzaj gaśnic w miejscu pracy powinien być dostosowany do gaszenia grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.
Gaśnice a grupy pożarów:
- A – do gaszenia materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;
- B – do gaszenia cieczy i materiałów stałych topiących się;
- C – do gaszenia gazów;
- D – do gaszenia metali;
- E – do gaszenia urządzeń elektrycznych;
- F – do gaszenia tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.
Według obecnie obowiązującego podziału pożary urządzeń pod napięciem nie stanowią osobnej grupy – grupa E została zlikwidowana. Gaśnice, które nadają się do gaszenia urządzeń elektrycznych, mają odpowiednią informację na etykiecie, np. „Nadaje się do gaszenia urządzeń elektrycznych do 1000 V – zachować odstęp min. 1 m”.
Jaki środek gaśniczy?
W gaśnicach podręcznych stosuje się różne środki gaśnicze:
- gaśnice proszkowe nadają się do gaszenia grup pożarów ABC lub BC,
- gaśnice pianowe – AB lub ABF,
- gaśnice śniegowe (gaśnice CO2) – BC, urządzenia pod napięciem,
- gaśnice wodne – AF, nowoczesne gaśnice wodne mgłowe będą również odpowiednie do gaszenia urządzeń elektrycznych.
Masa środka gaśniczego a metraż pomieszczenia
Na jaki maksymalny metraż jest przeznaczona gaśnica proszkowa 2KG i w ile gaśnic należy wyposażyć obiekt. Zgodnie z przepisami jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach przypada:
- Na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, nie chronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
- zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V;
- produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2
- zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem.
- Na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w puncie 1. – z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV, czyli obiektów mieszkalnych (nie wymagają one wyposażenia w gaśnice).
Jeżeli przepisy szczegółowe mówią inaczej, należy stosować się do przepisów szczegółowych.
Jak powinny być rozmieszczone gaśnice przenośne w budynkach?
Zgodnie z przepisami ppoż. w obiektach oraz na terenach przyległych do nich zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenie akcji ratowniczej i ewakuacji. Takim działaniem jest m.in. uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych. Jakimi zasadami należy kierować się, jeśli chodzi o rozmieszczenie gaśnic w zakładzie pracy? Wytyczne, gdzie powinny znajdować się gaśnice w budynku, znajdują się w rozporządzeniu w sprawie ochrony ppoż. budynków, innych obiektów i terenów.
Podręczny sprzęt gaśniczy umieszcza się:
- w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności: przy wejściach do budynków, na klatkach schodowych, na korytarzach, przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
- w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła, takich jak np. piece i grzejniki;
- w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają a to istniejące warunki.
Planując rozmieszczenie gaśnic, należy również pamiętać o następujących warunkach:
- odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliżej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m;
- minimalny dostęp do wiszącej gaśnicy na szerokość powinien wynosić 1 m.
Oznakowanie gaśnic
Miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic powinny być oznakowane znakami zgodnymi z Polskimi Normami.
Normą obowiązującą dla znaków ochrony ppoż. jest norma PN-EN 7010. Warto jednak wiedzieć, że znaki „starej” normy nie zostały wycofane z obrotu – o ile tabliczki mają odpowiednie certyfikaty, do oznakowania obiektu można stosować również znaki odpowiadające wymaganiom normy PN-92/N-01256/01.
