Znaki niebezpieczeństwa na opakowaniach: przegląd oznaczeń i symboli ostrzegawczych

Niektóre substancje i mieszaniny chemiczne mogą stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego, a także dla zdrowia i życia ludzi, którzy mają z nimi styczność. Z tego powodu opakowania zawierające niebezpieczne preparaty (np. materiały radioaktywne, stwarzające ryzyko wybuchu)  powinny być odpowiednio oznakowane. Jakie znaki ostrzegawcze i piktogramy mogą znajdować się na opakowaniach takich produktów?

Znaki ostrzegawcze na środkach chemicznych – rozporządzenie CLP

Unijne rozporządzenie CLP stanowi system klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin chemicznych. Stworzony został w oparciu o GHS (Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów), który powstał w celu ujednolicenia przepisów dotyczących tej materii. 

Zgodnie z zapisami rozporządzenia CLP substancja lub mieszanina zaklasyfikowana jako stwarzająca zagrożenie musi być oznakowana specjalną etykietą. 

Na etykiecie powinny znajdować się następujące elementy:

·   nazwa, adres, numer telefonu dostawcy lub dostawców;

·   nominalna ilość tej substancji lub mieszaniny w pakunkach udostępnianych ogółowi społeczeństwa (chyba że ilość ta jest określona gdzie indziej na opakowaniu);

·   identyfikator produktu;

·   piktogramy określające rodzaj zagrożenia (jeśli mają zastosowanie);

·   hasła ostrzegawcze (jeśli mają zastosowanie);

·   zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (jeśli mają zastosowanie);

·   odpowiednie zwroty wskazujące środki ostrożności (jeśli mają zastosowanie);

·   sekcja z informacjami uzupełniającymi (jeśli ma zastosowanie).

Przegląd piktogramów GHS 

W zależności od tego, jakie zagrożenie stwarza dana substancja, na opakowaniu umieszcza się odpowiednie znaki i symbole. Znaki ostrzegawcze mogą dotyczyć np. zagrożeń fizycznych lub chemicznych.

Znaki niebezpieczeństwa wskazujące na zagrożenia fizyczne

GHS01 – substancje wybuchowe (symbol: wybuchająca bomba)

Produkt wybuchowy - znak piktogram GHS 01 CLP - LF001

·   Niestabilne materiały wybuchowe;

·   Materiały wybuchowe z podklas 1.1, 1.2, 1.3, 1.4;

·   Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy A, B;

·   Nadtlenki organiczne, typy A, B.

GHS02 – substancje łatwopalne (symbol: płomień)

Produkt łatwopalny - znak piktogram GHS 02 CLP - LF002

·   Gazy łatwopalne, kategoria zagrożenia 1;

·   Wyroby aerozolowe, kategorie zagrożeń 1, 2;

·   Substancje ciekłe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3;

·   Substancje stałe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2;

·   Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy B, C, D, E, F;

·   Substancje ciekłe piroforyczne, kategoria zagrożenia 1;

·   Substancje stałe piroforyczne, kategoria zagrożenia 1;

·   Substancje i mieszaniny samonagrzewające się, kategorie zagrożeń 1, 2;

·   Substancje i mieszaniny, które w kontakcie z wodą wydzielają gazy łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3;

·   Nadtlenki organiczne, typy B, C, D, E, F.

GHS03 – substancje utleniające (symbol: płomień nad okręgiem)

Produkt utleniający - znak piktogram GHS 03 CLP - LF003

·   Gazy utleniające, kategoria zagrożenia 1;

·   Substancje ciekłe utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3;

·   Substancje stałe utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3.

GHS04 – gazy pod ciśnieniem (symbol: butla gazowa)

Produkt pod ciśnieniem - znak piktogram GHS 04 CLP - LF004

·   Gazy pod ciśnieniem:

o   gazy sprężone,

o   gazy skroplone,

o   gazy skroplone schłodzone,

o   gazy rozpuszczone.

GHS05 – substancje korodujące metale (symbol: działanie żrące)

Produkt żrący - znak piktogram GHS 05 CLP - LF005

·       Substancje korodujące metale, kategoria zagrożenia 1.

Piktogram nie jest wymagany dla klas i kategorii zagrożeń:

·       Materiały wybuchowe z podklasy 1.5 i 1.6;

·       Gazy łatwopalne, kategoria zagrożeń 2;

·       Wyroby aerozolowe, kategoria zagrożeń 3;

·       Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typ G;

·       Nadtlenki organiczne, typ G.

Znaki niebezpieczeństwa na opakowaniach wskazujące na zagrożenie dla zdrowia

GHS06 – substancje toksyczne (symbol: czaszka i skrzyżowane piszczele)

Produkt bardzo toksyczny - znak piktogram GHS 06 CLP - LF006

·       Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategorie zagrożeń 1, 2, 3.

GHS05 – substancje żrące (symbol: korozja)

Produkt żrący - znak piktogram GHS 05 CLP - LF005

·       Działanie żrące na skórę, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 1C;

·       Poważne uszkodzenie oczu, kategoria zagrożenia 1.

GHS07 – substancje drażniące (symbol: wykrzyknik)

Produkt zagrażający zdrowiu - znak piktogram GHS 07 CLP - LF007

·       Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategoria zagrożenia 4;

·       Działanie drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2;

·       Działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2;

·        Działanie uczulające na skórę, kategorie zagrożeń 1, 1A, 1B;

·        Działanie toksyczne na narządy docelowe – jednorazowe narażenie, kategoria zagrożenia 3;

·       Działanie drażniące na drogi oddechowe;

·       Skutek narkotyczny.

GHS08 – substancje rakotwórcze / mutagenne (symbol: zagrożenie dla zdrowia)

Produkt poważnie zagrażający zdrowiu - znak piktogram GHS 08 CLP - LF008

·   Działanie uczulające na drogi oddechowe, kategorie zagrożeń 1, 1A, 1B;

·   Działanie mutagenne na komórki rozrodcze, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2;

·   Rakotwórczość, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2;

·   Działanie szkodliwe na rozrodczość, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 2;

·   Działanie toksyczne na narządy docelowe – jednorazowe narażenie, kategorie zagrożeń 1, 2;

·   Działanie toksyczne na narządy docelowe – powtarzane narażenie, kategorie zagrożeń 1, 2;

·   Zagrożenie spowodowane aspiracją, kategoria zagrożenia 1

Piktogram nie jest wymagany dla klas i kategorii zagrożeń:

·       Działanie szkodliwe na rozrodczość, wpływ na laktację lub oddziaływanie szkodliwe na dzieci karmione piersią, dodatkowa klasa zagrożeń.

Znaki ostrzegawcze na opakowaniach wskazujące na zagrożenie dla środowiska

GHS09 – substancje szkodliwe dla środowiska (symbol: środowisko)

Produkt niebezpieczny dla środowiska - znak piktogram GHS 09 CLP - LF009

·   Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego:

o    toksyczność ostra, kategoria zagrożenia 1;

o    toksyczność przewlekła, kategorie zagrożeń 1, 2.

Piktogram nie jest wymagany dla klas i kategorii zagrożeń:

·   Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego – kategorie zagrożenia długotrwałego: toksyczność przewlekła kategoria 3, toksyczność przewlekła kategoria 4.

Znaki inne niebezpieczeństwa

GHS07 – zagrożenia dodatkowe (wykrzyknik)

Produkt zagrażający zdrowiu - znak piktogram GHS 07 CLP - LF007

Znaki niebezpieczeństwa na opakowaniach – FAQ