Nakaz stosowania środków ochrony oczu – oznakowanie
Ponieważ oczy są bardzo wrażliwe i podatne na urazy, w wielu miejscach pracy istnieje konieczność używania odpowiednich środków ochrony indywidualnej – takich jak okulary, gogle, a także przyłbice. Jakie znaki służą do wskazania na obowiązujący w danym miejscu nakaz stosowania środków ochrony oczu?
Środki ochrony indywidualnej – kiedy muszą być stosowane?
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Niekiedy wiąże się to z zapewnieniem odpowiednich środków ochrony indywidualnej. Zgodnie z przepisami (rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów BHP) środki ochrony indywidualnej stosuje się, jeśli nie można uniknąć zagrożeń lub wystarczająco ograniczyć związanego z nimi ryzyka. Powinny być dobierane odpowiednio do występujących na stanowisku pracy zagrożeń – określonych na podstawie oceny ryzyka zawodowego uwzględniającej warunki występujące w danym miejscu pracy, wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika.
Informacja o konieczności stosowania środków ochrony oczu w instrukcjach BHP
Przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek udostępnienia pracownikom do stałego korzystania aktualnych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy. Chodzi o instrukcje dotyczące: stosowanych w zakładzie procesów technologicznych i wykonywania prac związanych z zagrożeniami, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, a także udzielania pierwszej pomocy. Jeśli na stanowisku pracy wymagane jest używanie ŚOI, np. środków ochrony oczu, w instrukcji musi znaleźć się informacja, jakie to środki konieczne są podczas wykonywania danej pracy. Instrukcja powinna w sposób zrozumiały określać sposoby używania ŚOI, ich kontroli i konserwacji.
Środki ochrony indywidualnej stosuje się zgodnie z:
- ich przeznaczeniem,
- instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy,
- instrukcją producenta.
Przepisy dotyczące stosowania znaków BHP w miejscu pracy
Wszędzie tam, gdzie występujących zagrożeń nie można zlikwidować środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy, pracodawca powinien zapewnić stosowanie znaków lub sygnałów bezpieczeństwa. Znaki BHP – ostrzegawcze, zakazu, nakazu i informacyjne – przekazują za pomocą prostych i łatwych do odczytania piktogramów informacje dotyczące bezpieczeństwa. Powinny być umieszczane odpowiednio do linii wzroku, w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a w przypadku zagrożenia ogólnego – przy wejściu na teren, na którym występuje zagrożenie. Przepisy wskazują, że znaki stosowane w miejscach pracy muszą spełniać wymagania określone w Polskich Normach – obecnie normą obowiązującą jest PN-EN ISO 7010. Zgodność z normami zapewnia jednolitość oznakowania i jego rozpoznawalność. Znaki są ustandaryzowane – każdy rodzaj znaków charakteryzuje się określoną barwą i kształtem.
Znaki wskazujące na konieczność stosowania ochrony oczu należą do znaków nakazu. Mają okrągły kształt, ba niebieskim tle znajduje się biały piktogram. Znaki nakazu mogą występować również w wersji z opisem – wówczas pod niebieską tarczą z elementem graficznym znajduje się
Nakaz stosowania środków ochrony oczu – znaki BHP
Oczy są szczególnie podatne na urazy. Nawet niewielki odprysk metalu czy kontakt z oparami substancji żrących może powodować poważne konsekwencje, włączając w to trwałą utratę wzroku. Odpowiednie środki ochrony indywidualnej zabezpieczają narząd wzroku i pozwalają na bezpieczne wykonywanie pracy, nawet w niesprzyjających warunkach. Znaki nakazu BHP jasno wskazują, że ze względów bezpieczeństwa używanie środków ochrony oczu jest w danym miejscu lub na danym stanowisku pracy obowiązkowe.
Oznakowanie dotyczące stosowania ochrony oczu stosuje się w miejscach, w których występuje realne ryzyko urazów oczu. Mogą być przydatne np. w strefach roboczych – przy maszynach, urządzeniach, na stanowiskach – gdzie łatwo o odpryski, na stanowiskach spawalniczych, w laboratoriach chemicznych, ale także na budowach czy na liniach produkcyjnych.
Ważne, by oznakowanie było prawidłowo rozmieszczone i czytelne. Znaki należy umieszczać na wysokości wzroku, a ich wielkość powinna być dostosowana do odległości, z jakiej mają być rozpoznawalne. Zgodnie z przepisami BHP miejsce, w którym znajdują się znaki bezpieczeństwa, powinno być dobrze oświetlone, łatwo dostępne i widoczne. Miejsca o niedostatecznym poziomie światła dziennego powinny być oświetlone światłem elektrycznym, można też stosować znaki wykonane z materiału posiadającego zdolność emisji światła (lub pokryte takim materiałem).
Przykłady prac, w których mogą być niezbędne środki ochrony oczu
| Rodzaj zagrożenia | Przykłady prac wymagających stosowania środków ochrony oczu |
| Fizyczne – mechaniczne | – prace spawalnicze – procedury chirurgiczne i stomatologiczne – prace przy maszynach do obróbki skrawania materiału – wiercenie – kucie – usuwanie i rozdrabnianie fragmentów – prace szlifierskie – stosowanie pilarek łańcuchowych – obróbka drewna |
| Fizyczne – promieniowanie niejonizujące | – prace w warunkach promieniowania cieplnego – prace przy piecach – prace przy laserach – praca na otwartym powietrzu – praca z lampami bakteriobójczymi – dmuchanie szkła – spawanie i cięcie gazowe |
| Fizyczne – promieniowanie jonizujące | – obsługa aparatów rentgenowskich – prace z produktami promieniotwórczymi – prace przy promieniowaniu UV |
| Chemiczne | – prace z kwasami, roztworami żrącymi, środkami odkażającymi i do usuwania korozji – malowanie za pomocą dozowników aerozolowych |
| Biologiczne | – prace wymagające kontaktu z ciałem ludzkim oraz płynami i tkankami pochodzenia zwierzęcego – praca w obecności czynników biologicznych (m.in. prace w laboratoriach, klinikach weterynaryjnych, w zakładach przetwarzających odpady, w przemyśle spożywczym) |
Środki ochrony oczu – krótki przegląd
Okulary ochronne – zabezpieczają przed drobnymi odpryskami, kurzem, pyłem. Mają lekką konstrukcję, są wygodne w noszeniu. Nowoczesne modele często posiadają powłoki antyparowe i są odporne na zarysowania.
Gogle ochronne – zapewniają większą ochronę niż okulary, ponieważ ściśle przylegają do twarzy i osłaniają oczy z każdej strony. Są szczególnie przydatne np. w laboratoriach, gdzie istnieje zagrożenie ze strony odprysków cieczy i oparów, a także przy silnym zapyleniu.
Osłony twarzy i przyłbice – stosowane w przypadku niebezpieczniejszych prac, takich jak spawanie, cięcie metalu, praca ze żrącymi chemikaliami. Chronią nie tylko oczy, ale całą twarz.
Środki chroniące przed promieniowaniem – specjalne okulary lub gogle z odpowiednimi filtrami (UV, IR), soczewkami redukującymi promieniowanie.
Nakaz stosowania środków ochrony oczu – FAQ
Środki ochrony oczu stosuje się zawsze, gdy istnieje ryzyko urazu lub uszkodzenia narządu wzroku. Dotyczy to m.in. laboratoriów, prac spawalniczych, prac, w których istnieje ryzyko odprysków (np. kucie, wiercenie, obsługa maszyn).
W miejscach, w których ze względów bezpieczeństwa konieczne jest stosowanie środków ochrony oczu, stosuje się odpowiednie znaki nakazu BHP zgodne z normą PN-EN ISO 7010 – okrągłe, z białym piktogramem na niebieskim tle. Piktogram przedstawia postać w okularach ochronnych. Znak może być uzupełniony o krótką informację tekstową, np. stosuj gogle ochronne, stosuj ochronę oczu, nakaz stosowania ochrony oczu.
Przepisy BHP wskazują, że środki ochrony indywidualnej, a więc ochrony oczu, dobiera się odpowiednio do występujących na stanowisku pracy zagrożeń. Nie mogą same z siebie stanowić zagrożenia. Muszą skutecznie chronić przed występującymi zagrożeniami i być dopasowane do pracownika lub wyposażone w regulację umożliwiającą ich dopasowanie.
