Oznakowanie urządzeń ppoż.
Bezpieczeństwo pożarowe obiektów zależy nie tylko od właściwego doboru i rozmieszczenia urządzeń przeciwpożarowych, ale także od ich prawidłowego oznakowania. Widoczne, zgodne z obowiązującymi normami znaki pozwalają szybko zlokalizować niezbędny sprzęt. Nie tylko usprawnia to działanie służb ratunkowych, ale też pozwala reagować przed ich przybyciem. Jak powinno wyglądać oznakowanie urządzeń ppoż.? Jakie elementy w budynku powinny być oznakowane?
Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej: oznakowanie urządzeń ppoż.
Znaki ochrony przeciwpożarowej są ważnym elementem bezpieczeństwa pożarowego każdego budynku, np. zakładu pracy. Prawidłowe rozmieszczenie ich może mieć bezpośredni wpływ na skuteczność działań ratowniczych i bezpieczeństwo osób przebywających w danym obiekcie. Warto pamiętać, że oznakowanie urządzeń ppoż. nie jest jedynie kwestią dobrej praktyki – obowiązek oznakowania wynika z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Zgodnie z jego zapisami zobligowani są do tego właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych (z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych).
Ochrona ppoż. w budynku – jakie urządzenia i jakie elementy powinny być oznakowane?
- Miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic.
- Miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi.
- Miejsca usytuowania nasady umożliwiającej zasilanie instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, kurków głównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo.
- Pomieszczenia i tereny z materiałami niebezpiecznymi pożarowo.
- Dźwigi dla straży pożarnej.
- Przeciwpożarowe zbiorniki wodne, zbiorniki technologiczne stanowiące uzupełniające źródło wody do celów przeciwpożarowych, punkty poboru wody, stanowiska czerpania wody.
- Drzwi przeciwpożarowe.
- Drogi pożarowe.
- Miejsca zaklasyfikowane jako strefy zagrożenia wybuchem.
- Drogi i wyjścia ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych) i pomieszczenia, w których – zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi – wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji.
- Drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych.
Znaki ochrony przeciwpożarowej i urządzeń ppoż. – jaka norma?
Rozporządzenie w sprawie ochrony ppoż. wskazuje, że stosowane znaki muszą być zgodne z Polskimi Normami. Zgodność z normami zapewnia czytelność oznakowania i skuteczność w przekazywaniu informacji.
Normą obowiązującą dla znaków ochrony przeciwpożarowej, a do tych należą znaki wskazujące lokalizację urządzeń ppoż., jest PN-EN ISO 7010. Zastąpiła ona wycofaną normę PN-N-01256-01:1992. Nowa norma ma charakter międzynarodowy. Wprowadzona została w celu ujednolicenia znaków bezpieczeństwa i zapewniania jednoznaczności przekazu, niezależnie od języka, którym posługują się użytkownicy. Określa ona kształty, barwy i stosowane symbole graficzne, co pozwala zachować spójność wizualną oznakowania.
Chociaż nowa norma obowiązuje już od jakiegoś czasu, nie ma konieczności wymiany całego starego oznakowania. Co więcej, znaki zgodne ze starą normą, które otrzymały certyfikat mogą być w obrocie do końca ważności tych certyfikatów. Dobrą praktyką jest stopniowa wymiana oznakowania na nowe.
Jak wyglądają znaki urządzeń ppoż. zgodne z normą PN-EN ISO 7010?
Znaki ochrony ppoż. mają kwadratowy kształt. Na tle koloru czerwonego (czerwony obszar powinien stanowić co najmniej 50% jego powierzchni) umieszczony jest piktogram reprezentujący urządzenie ppoż., np. gaśnicę, gaśnicę kołową, koc gaśniczy, przenośny aplikator piany. Zarówno piktogramy na znaku, jak i jego obwódka mają kolor biały lub fosforescencyjny biały (żółty).
Symbole umieszczone na znakach zgodnych z nową normą PN-EN ISO 7010 są bardzo podobne do tych, które znajdują się na znakach tzw. starej normy PN-N-01256-01:1992 – wyjątek stanowi tutaj znak „przycisk alarmowy”. Tym, co odróżnia nowe znaki od starych jest symbol płomienia obok głównego piktogramu. Jest to element charakterystyczny dla znaków odpowiadających normie PN-EN ISO 7010
Przykładowe znaki urządzeń ppoż. wg starej i nowej normy – różnice
| PN-EN ISO 7010 | PN-N-01256-01:1992 | |
| Przycisk alarmowy |  |  |
| Gaśnica |  |  |
| Hydrant wewnętrzny |  |  |
| Drabina pożarowa |  |  |
Na jakim podłożu mogą być wykonane znaki urządzeń ppoż.?
W zależności od miejsca montażu i panujących w nim warunków stosuje się znaki na różnym podłożu. Dobór materiału, z jakiego wykonany jest znak, ma znaczenie dla jego trwałości i widoczności, a to z kolei ma duży wpływ na skuteczność przekazu.
Znaki urządzeń ppoż. – najpopularniejsze rozwiązania
Najpopularniejsze są znaki na folii samoprzylepnej, na płycie PCV, często stosuje się także znaki wykonane w technologii SYSTEM TD®.
- Znaki na folii samoprzylepnej – są łatwe w montażu, wystarczy nakleić znak w odpowiednim miejscu, na oczyszczonej i gładkiej powierzchni. Znajdują zastosowanie głównie wewnątrz budynków. Klej dobrze trzyma się podłoża, folia jest dość odporna na warunki zewnętrzne, zaletą takich znaków jest także ich niski koszt. Znaki na folii dostępne są w wersji nieświecącej i w wersji fotoluminescencyjnej.
- Znaki na płycie PCV – trwałe, odporne na wilgoć, promieniowanie UV, wahania temperatur, zabrudzenia. Stosunkowo tanie i uniwersalne. Mogą być montowane wewnątrz i na zewnątrz obiektów. Znajdują zastosowanie zarówno w obiektach przemysłowych, jak i w biurowcach, różnych instytucjach, zakładach pracy. Znaki PCV również dostępne są w wersji nieświecącej i w wersji fotoluminescencyjnej.
- System TD® – wyjątkowo trwałe i odporne na warunki zewnętrzne. Warstwowa struktura wydłuża żywotność znaków. Warstwa klejąca na spodzie umożliwia łatwy i szybki montaż, bez konieczności wiercenia, stosowania dodatkowych taśm samoprzylepnych czy klejów. Znaki wykonane w technologii TD® są fotoluminescencyjne.
Można się spotkać także ze znakami podświetlanymi – piktogram umieszczany jest w oprawie lampy awaryjnej. Znajdują one zastosowanie w miejscach słabo oświetlonych, a także w obiektach o podwyższonych wymaganiach, jeśli chodzi o bezpieczeństwo pożarowe. Tego typu znaki widoczne są w warunkach zadymienia i w ciemności, np. wskutek awarii zasilania.
Znaki przestrzenne i ramki do znaków
Ciekawą alternatywą dla tradycyjnych tabliczek są znaki przestrzenne (znaki 3D). Wymianę na znak tego typu warto rozważyć, jeśli przymocowana w danym miejscu tabliczka nie jest dostatecznie widoczna. Znaki 3D skonstruowane są w taki sposób (dwie płaszczyzny ustawione pod kątem 90°, tworzące trójkątną chorągiewkę), że łatwo dostrzec je z różnych punktów, nie tylko będąc naprzeciwko piktogramu.
W miejscach, w których trudno zamocować znak, nie ma możliwości tradycyjnego montażu lub znak narażony jest na kradzież czy uszkodzenie, bardzo często stosuje się specjalne ramki do znaków. Wykonane z aluminium ramki są estetyczne, jednocześnie bardzo trwałe i łatwo je zamontować. Zależnie od tego, gdzie powinien znajdować się znak, można stosować ramki:
- jednostronne naścienne,
- dwustronne semaforowe (idealne do zamontowania znaku np. na filarze lub na ścianie),
- dwustronne ramki podwieszane i podstropowe.
Oznakowanie urządzeń ppoż. – FAQ
Normą obowiązującą dla znaków ochrony przeciwpożarowej jest międzynarodowa norma PN-EN ISO 7010. Zastąpiła ona wycofaną normę PN-N-01256-01:1992.
Znaki ochrony ppoż. zgodne z nową normą PN-EN ISO 7010 mają charakterystyczny element graficzny – jest to płomień umieszczony po prawej stronie znaku (obok głównego piktogramu).
Tak, zgodnie z przepisami miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic muszą być oznakowane znakami zgodnymi z Polskimi Normami.
